เกี่ยวกับจังหวัด

จังหวัดลำพูน

ตราประจำจังหวัดลำพูน

คำขวัญจังหวัดลำพูน

ความเป็นมา

         จังหวัดลำพูน เดิมชื่อเมืองหริภุญไชย เป็นเมืองโบราณ มีอายุประมาณ 1,343 ปี ตามพงศาวดารโยนกเล่าสืบต่อกันถึงการสร้างเมืองหริภุญไชย โดยฤาษีวาสุเทพ เป็นผู้เกณฑ์พวกเม็งคบุตร หรือ ชนเชื้อชาติมอญมาสร้างเมืองนี้ขึ้น ในพื้นที่ระหว่างแม่น้ำสองสาย คือ แม่น้ำกวง และแม่น้ำปิง เมื่อมาสร้างเสร็จได้ส่งทูตไปเชิญ ราชธิดากษัตริย์เมืองละโว้พระนาม "จามเทวี มาเป็นปฐมกษัตริย์ปกครองเมืองหริภุญไชย สืบราชวงศ์กษัตริย์ ต่อมาหลายพระองค์ จนกระทั่งถึงสมัยพระยายีบาจึงได้เสียการปกครองให้แก่พ่อขุนเม็งรายมหาราช ผู้รวบรวม แว่นแคว้นทางเหนือเข้าเป็นอาณาจักรล้านนา เมืองลำพูน ถึงแม้ว่า จะตกอยู่ภายใต้การปกครองของอาณาจักรล้านนา แต่ก็ได้เป็นผู้ถ่ายทอดมรดกทางศิลปและวัฒนธรรมให้แก่ผู้ที่เข้ามาปกครอง ดังปรากฏหลักฐานทั่วไปในเวียงกุมกาม เชียงใหม่และเชียงราย เมืองลำพูนจึงยังคงความสำคัญในทางศิลปะและวัฒนธรรมของอาณาจักรล้านนา จนกระทั่งสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เมืองลำพูนจึงได้เข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรไทย มีผู้ครองนครสืบต่อกันมาจนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ต่อมาภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เมื่อเจ้าผู้ครองนครองค์สุดท้าย คือ พลตรีเจ้าจักรคำ ขจรศักดิ์ ถึงแก่พิราลัย เมืองลำพูนจึงเปลี่ยนเป็นจังหวัด มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้ปกครอง สืบมาจนกระทั่งถึงปัจจุบัน

         เมืองหริภุญชัยในอดีตเคยตกอยู่ใต้อำนาจของพม่าและมอญมาหลายยุคหลายสมัยร่วม 200 กว่าปี ครั้นถึงปีพ.ศ 2317 พระเจ้ากาวิละและพระยาจ่าบ้าน(บุญมา) ได้ช่วยกันฝึกและรวบรวมทหารกล้าทั้งหลายขับไล่พม่าออกจากแคว้นลานนาไทยได้โดยสิ้นเชิง สามารถกอบกู้เอกราชของล้านนาไทยกลับคืนมาได้อีกครั้งหนึ่ง และได้อพยพไพร่พลของพญายอง(เจ้าเมืองยอง) จากทุกแห่งหนมารวมกันเป็นกลุ่มชนขนาดใหญ่ แล้วร่วมกันตั้งเมืองขึ้นใหม่ที่ตำบลเวียงยอง  ปัจจุบันให้ชื่อว่า  "นครลำพูน" "เมื่อปี พ.ศ. 2348 โดยพระเจ้ากาวิละทรงตั้งพระอนุชาองค์พี่ ชื่อพญาคำฝั้นขึ้นครองเมืองลำพูนเป็นองค์แรก  และตั้งพระอนุชาองค์น้องชื่อ เจ้าบุญมา เป็นอุปราช

รายนามเจ้าผู้ครองนครลำพูน  : 

                                                    1.   เจ้าคำฝั้น                       ขึ้นครองเมืองตั้งแต่ พ.ศ 2357
                                                    2.   เจ้าบุญมา                      ขึ้นครองเมืองตั้งแต่ พ.ศ 2358
                                                    3.   เจ้าน้อยอินทร์                  ขึ้นครองเมืองตั้งแต่ พ.ศ 2370
                                                    4.   เจ้าน้อยคำตัน                  ขึ้นครองเมืองตั้งแต่ พ.ศ 2381
                                                    5.   เจ้าน้อยธรรมลังกา             ขึ้นครองเมืองตั้งแต่ พ.ศ 2384
                                                    6.   เจ้าน้อยไชยลังการ             ขึ้นครองเมืองตั้งแต่ พ.ศ 2386
                                                    7.   เจ้าดาราดิเรกรัตน์โรจน์        ขึ้นครองเมืองตั้งแต่ พ.ศ 2414
                                                    8.   เจ้าเหมพิณทุไพจิตร           ขึ้นครองเมืองตั้งแต่ พ.ศ 2431
                                                    9.   เจ้าน้อยอินทยงยศ             ขึ้นครองเมืองตั้งแต่ พ.ศ 2438
                                                   10. เจ้าจักรคำขจรศักดิ์              ขึ้นครองเมืองตั้งแต่ พ.ศ 2454-2486

ที่ตั้ง

         จังหวัดลำพูน ตั้งอยู่ทางภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย อยู่ห่างจากกรุงเทพ มหานคร ตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 (สายเอเซีย) เป็นระยะทาง 689 กิโลเมตร ตามทางหลวงแผ่นดินสายพหลโยธิน เป็นระยะทาง 724 กิโลเมตร และตามทางรถไฟ 729 กิโลเมตร ตั้งอยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ 18 องศาเหนือ และเส้นแวงที่ 99 องศาตะวันออก อยู่ในกลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนบน อยู่ห่างจากจังหวัดเชียงใหม่เพียง 22 กิโลเมตรเป็นพื้นที่ที่มีศักยภาพในการพัฒนาเป็นศูนย์กลางความเจริญของภาคเหนือตอนบน และอนุภูมิภาค ลุ่มน้ำโขง หรือพื้นที่สี่เหลี่ยมเศรษฐกิจร่วมกับ จังหวัดเชียงใหม่

ข้อมูลการเดินทาง

ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี

- งานมหกรรมผ้าฝ้ายผ้านวมป่าซาง 
         อำเภอป่าซางมีชื่อเสียงทางด้านการทอผ้าฝ้ายเนื้อดีและผ้านวม มีการประดิษฐ์ผ้านวมผืนใหญ่ที่สุดในโลกอยู่ที่อำเภอป่าซาง งานนี้ผู้มาเยี่ยมชมจะสามารถเลือกซื้อผ้าและผลิตภัณฑ์จากผ้าได้จากผู้ผลิตโดยตรง งานของดีศรีหริภุญชัย กำหนดจัดงานเดือนกุมภาพันธ์ บริเวณวัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร เป็นงานแสดงและจำหน่ายสินค้าผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร และเกษตรแปรรูปนานาชนิด ซึ่งเกษตรกรและกลุ่มแม่บ้านของจังหวัดลำพูนเป็นผู้ผลิต

- งานประเพณีสงกรานต์ 
         จัดงานระหว่างวันที่ 13-15 เมษายนของทุกปี บริเวณเชิงสะพานท่าขามและเขตเทศบาลเมืองลำพูน โดยมีการตักบาตร สรงน้ำพระ และแห่พระรอดหลวง 

- ประเพณีสรงน้ำพระธาตุหริภุญชัย

         จัดขึ้นในวันเพ็ญเดือนหกของทุกปี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จะพระราชทานน้ำสรงและเครื่องสักการะมาเพื่อประกอบพิธี รวมทั้งจังหวัดยังได้อัญเชิญน้ำพระพุทธมนต์ศักดิ์สิทธิ์จากดอยขะม้อ

- งานเทศกาลลำไย 
         จัดช่วงเดือนสิงหาคมของทุกปีเป็นงานใหญ่ประจำปีของชาวจังหวัดลำพูน บริเวณสนามกีฬาจังหวัด ภายในงานจะมีขบวนแห่รถลำไยที่ประดับตกแต่งอย่างสวยงาม การประกวดธิดาลำไย และการออกร้านค้า

- งานฤดูหนาวและงานกาชาดจังหวัดลำพูน
          ในช่วงต้นเดือนธันวาคมในงานจะมีการประกวดนางสาวลำพูน และธิดาชาวยอง ณ สนามกีฬากลางจังหวัด ภายในงานมีนิทรรศการ การจำหน่ายสินค้า มีการแสดงและมหรสพ

สถานที่สำคัญ - แหล่งท่องเที่ยว

------------------------------------------

วัดมหาวัน

         วัดนี้สร้างมาแต่ครั้งพระนางจามเทวีขึ้นครองนครหริภุญไชย สิ่งที่น่าชมคือ พระพุทธสิกขิ หรือพระศิลาดำ ซึ่งพระนางจามเทวีอัญเชิญมาจากเมืองละโว้ ชาวเมืองเรียกพระพุทธรูปองค์นี้ว่า พระรอดหลวง หรือพระรอดลำพูน ซึ่งมีความสำคัญและเป็นแบบพิมพ์ในการจำลองทำพระเครื่องที่ลือชื่อคือ พระรอดมหาวัน

วัดจามเทวี 

วัดพระยืน 

         เดิมชื่อว่า วัดพฤทธมหาสถาน พระเจดีย์วัดพระยืนเป็นพระเจดีย์ทรงมณฑป มีพระพุทธรูปยืนทั้งสี่ทิศ เครื่องบนประกอบด้วยเจดีย์ห้ายอด โดยมีเจดีย์ทรงระฆังและเจดีย์ทรงกลมขนาดเล็กเป็นประธาน คล้ายคลึงกับอานันทเจดีย์ที่เมืองพุกาม และพระเจดีย์วัดป่าสัก จังหวัดเชียงราย

วัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร

         สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 1651 ในสมัยพระเจ้าอาทิตยราช เป็นวัดที่สำคัญที่สุดของจังหวัดลำพูน ตั้งอยู่ใจกลางเมือง แวดล้อมด้วยแหล่งที่กินที่เที่ยวทางวัฒนธรรมอื่น ๆ เป็นศูนย์กลางของการท่องเที่ยวในตัวเมืองลำพูน และเป็นจุดเริ่มเดินเที่ยวชมตัวเมืองลำพูนย่าน ถ.อินทยงยศ พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ หริภุญไชย ขัวมุงท่าสิงห์ ย่านทอผ้าเวียงยอง เป็นต้น ภายในกำแพงแก้วของวัดมีพื้นที่ประมาณ 15 ไร่เศษ ประกอบด้วยสิ่งปลูกสร้างดั้งเดิมและวิหารที่สร้างในยุคหลังมากมาย รวมถึงพระพุทธรูปสำคัญ คือ พระเสตังคมณีศรีหริภุญไชย

อนุสาวรีย์สุเทวฤาษี 

         เดิมตั้งอยู่บริเวณหน้าศาลากลางจังหวัดลำพูน สุเทวฤาษีเป็นผู้สร้างเมืองหริภุญไชย แต่เนื่องจากเป็นผู้บำเพ็ญสมาบัติ และไม่ยุ่งเกี่ยวกับทางโลก จึงไปเชิญพระนางจามเทวี ซึ่งเป็นพระธิดาของพระยาจักวัติแห่งเมืองละโว้ มาปกครองเมืองหริภุญไชยแทน และยังได้ช่วยเหลือพระนางจามเทวีประดิษฐานพระบวรพุทธศาสนาในนครหริภุญไชยอย่างมั่นคง

อนุสาวรีย์พระนางจามเทวี

         ประดิษฐานอยู่บนแท่นสูงประมาณ 2 เมตร บนลานยกระดับ อนุสาวรีย์หล่อสำริด สูง 2.4 เมตร ทรงเครื่องอย่างกษัตริย์ ในอริยาบททรงยืน พระหัตถ์ซ้ายถือดาบยาวปลายแตะพื้น พระหัตถ์ขวายื่นมือออกมาเบื้องหน้า รอบบริเวณเป็นลานอิฐโล่งกว้างขวาง มีกำแพงล้อมรอบ บนกำแพงประดับด้วยหม้อน้ำต้น และช้างดินเผา ด้านหลังอนุสาวรีย์ก่อเป็นกำแพงสีน้ำตาลแดงเลียนแบบปราสาทหินศิลปะทวารวดี ตั้งอยู่กลางเมืองลำพูน ใกล้กับอนุสาวรีย์มีแหล่งกินมื้อค่ำ เป็นตลาดใหญ่ และไม่ไกลกันเป็นตลาดขายส่งผักและผลไม้ตอนค่ำ ชื่อตลาดสดหนองดอก

อนุสาวรีย์ครูบาศรีวิชัย 

         ตั้งอยู่บริเวณวัดดอยติ ตำบลป่าสัก เป็นความภูมิใจอย่างใหญ่หลวงของชาวลำพูน ที่เมืองนี้เป็นบ้านเกิดเมืองนอนของนักบุญผู้ยิ่งใหญ่แห่งล้านนาอนุสาวรีย์พระนางจามเทวี สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์แด่พระนางจามเทวี ซึ่งเป็นองค์ปฐมกษัตริย์แห่งนครหริภุญไชย พระนางเป็นปราชญ์ที่มีคุณธรรม ความสามารถและกล้าหาญ ได้นำพุทธศาสนาศิลปวัฒนธรรมมาเผยแพร่ในดินแดนแถบนี้ จนมีความรุ่งเรืองสืบมาจนถึงปัจจุบัน

กู่ช้าง-กู่ม้า

         เป็นโบราณสถาน ตั้งอยู่บริเวณชุมชนวัดไก่แก้ว ซอยโรงเรียนจักรคำคณาทร เป็นสถูปทรงกระบอกปลายมน เชื่อว่าเป็นสุสานช้างศึกคู่บารมีของพระนางจามเทวี ชื่อ ภูก่ำงาเขียว ซึ่งหมายถึงช้างผิวสีคล้ำงาสีเขียวที่ทรงอานุภาพและอิทธิฤทธิ์ในสงคราม ส่วน กู่ม้า เป็นสถูปทรงระฆัง เชื่อว่าเป็นสุสานม้าทรงของพระโอรสพระนางจามเทวี

บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ดอยขะม้อ 

         เป็นภูเขาไฟโบราณ รูปทรงสัณฐานคล้ายฝาชี บนยอดมีปล่องกว้าง 3 เมตร ลึกประมาณ 6 เมตร ตอนล่างเป็นบ่อ มีน้ำตลอดปี ประชาชนนับถือกันมาแต่โบราณว่า เป็นบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ ห้ามผู้หญิงตัก เมื่อถึงเทศกาลสรงน้ำพระธาตุหริภุญชัยจะต้องตักน้ำจากบ่อนี้ไปปนกับน้ำพระราชทาน แล้วจึงนำขึ้นสรงองค์พระธาตุและ เมื่อพระมหากษัตริย์ไทยเสด็จขึ้นเสวยราชสมบัติ จะต้องนำน้ำในบ่อนี้อัญเชิญไปร่วมเป็นน้ำพุทธาภิเษก

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติหริภุญไชย 

         ก่อตั้งโดยพระยาราชกุลวิบูลย์ภักดีสมุหเทศาภิบาลมณฑลพายัพ ต่อมากรมศิลปากรได้ดำเนินการก่อสร้างอาคารแห่งใหม่เสร็จเมื่อ พ.ศ. 2517 ภายในพิพิธภัณฑ์มีการจัดแสดงศิลปะโบราณวัตถุแบ่งเป็น 3 ห้องคือ ห้องจัดแสดงใหญ่ เป็นห้องโถงยาวอยู่ชั้นบนของตัวอาคารมีการจัดแสดงวัตถุออกเป็น 3 สมัย คือสมัยก่อนหริภุญไชย สมัยหริภุญไชย และสมัยล้านนา ห้องจัดแสดงศิลปพื้นบ้าน และเครื่องไม้จำหลัก เป็นห้องจัดแสดงเล็กที่อยู่อาคารเล็กชั้นเดียว มีโถงเชื่อมจากชั้นบนของอาคารหลังใหญ่ วัตถุที่แสดงเป็นศิลปะสมัยล้านนา รัตนโกสินทร์ แสดงออกถึงภูมิปัญญาท้องถิ่น

พิพิธภัณฑ์ชุมชนเมืองลำพูน

         เป็นแหล่งสำหรับการเรียนรู้เรื่องราวในอดีตเมืองลำพูน ที่มีความเป็นมาอันยาวนาน เป็นเมืองแห่งศรัทธาทางพุทธศาสนาที่รุ่งเรืองจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ผู้คนยิ้มแย้มแจ่มใส มีน้ำใจอันดีต่อผู้คนที่แวะเข้ามาเยี่ยม พิพิธภัณฑ์แห่งนี้เปิดให้ผู้ที่สนใจเข้าเยี่ยมชมได้ศึกษา และเรียนรู้ เรื่องราวความเป็นมาของชุมชนเมืองลำพูน ภาพถ่ายในอดีต บุคคล เหตุการณ์ และสถานที่ต่าง ๆ ที่ท่านยังไม่รู้อีกมากมาย เปิดให้ชมทุกวัน ตั้งแต่เวลา ๐๙.๐๐ - ๑๖.๐๐ น. โดยไม่เสียค่าบัตรผ่าน สถานที่ คุ้มเจ้าราชสัมพันธ์วงษ์ อยู่เลขที่ ๑๐ ถนนวังซ้าย อำเภอในเมือง จังหวัดลำพูน หรืออยู่ด้านหลังของพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติหริภุญไชยนั่นเอง

พระมหาเจดีย์ศรีเวียงชัย

         ตั้งอยู่ที่ หมู่ ๘ ตำบลนาทราย อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน ใกล้วัดพระพุทธบาทห้วยต้ม ก่อนที่จะสร้างพระมหาเจดีย์ หลวงปู่ครูบาชัยยะวงศาได้พบมูลโคขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในสมัยที่ทรงมาใช้ชาติเป็นโคพระโพธิสัตว์ และมูลโคนี้ก็ได้กลายสภาพเป็นพระบรมธาตุจึงมีความตั้งใจที่จะสร้างพระมหาเจดีย์ธาตุครอบทับสถานที่แห่งนี้ไว้ ด้วยเกรงว่าต่อไปในภายหน้า หากไม่ทำอะไร สถานที่อันศักดิ์สิทธิ์แห่งนี้ก็คงจะมีชาวบ้านมาสร้างเรือนทับด้วยเพราะความไม่รู้ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆณาช สกลมหาสังฆปรินายก ประทานนามพระมหาเจดีย์นี้ว่า พระมหาเจดีย์ศรีเวียงชัยพุทธเจดีย์พระเจ้าห้าพระองค์ สิ่งสักการะแทนองค์พระศาสดาทั้งห้าของภัทรกัปแห่งแรกที่สร้างด้วยศิลาแลงทั้งองค์ที่ใหญ่ที่สุดใน ประเทศไทย ประดิษฐาน ณ วัดหนองวัวเฒ่า หมู่ที่ ๙ บ้านหนองปู
(ห้วยต้ม) ตำบลนาทราย อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน

วัดพระพุทธบาทตากผ้า 

         เป็นปูชนียสถานสำคัญของจังหวัดลำพูน เป็นศิลปะที่ผสมผสานจากพระธาตุดอยสุเทพและพระธาตุหริภุญชัย โดยมีบันไดนาค 469 ขั้น เชื่อมระหว่างเจดีย์บนม่อนดอยกับวัดพระบาทตากผ้าที่เชิงดอย ปัจจุบันสามารถนำรถขึ้นไปได้

ถ้ำเอราวัณ 

         ลักษณะปากถ้ำจะมีขนาดเล็กลาดต่ำจนถึงปากคูหาถ้ำ เมื่อผ่านปากถ้ำเข้าไปจะพบห้องโล่งกว้างแสงแดดเข้าไม่ถึงบางแห่งของห้องโถงใหญ่แบ่งเป็นห้องเล็กๆ กระจายอยู่ซึ่งแต่ละห้องจะมีหินงอกหินย้อยที่สวยงาม

อุทยานแห่งชาติดอยขุนตาล

         มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน อำเภอห้างฉัตรและอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง สภาพพื้นที่เป็นป่าเขา อุดมสมบูรณ์ด้วยพันธุ์ไม้นานาชนิด

วัดศรีดอนชัย

         วัดนี้เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปางลีลาสูง 59 ศอก เป็นพระพุทธรูปที่สูงและใหญ่ที่สุดในภาคเหนือ สร้างขึ้นจากศรัทธาของประชาชน ในปี พ.ศ. 2538 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อถวายเป็นพระราชกุศล เนื่องในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงครองราชย์เป็นปีที่ 50 และพระองค์ทรงพระราชทานนามว่า พระพุทธเฉลิมสิริราช

วัดพระธาตุดอยเวียง

วัดพระเจ้าสะเลียมหวาน 

         เป็นวัดที่สวยงาม สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2484 ภายในพระอุโบสถประดิษฐานพระเจ้าสะเลียมหวาน ซึ่งแกะสลักจากไม้สะเดา เป็นที่เคารพสักการะของผู้คนทั่วไป

 
ถ้ำหลวงผาเวียง 

         เป็นถ้ำที่มีความสวยงามภายในถ้ำแบ่งออกเป็น 8 ห้อง เช่น ลานรมณีย์เป็นห้องกว้างมีแสงสว่างจากปากถ้ำส่องถึง อัคนีโขดเขิน เป็นห้องที่มีร่องรอยการพังทะลายของหินงอกหินย้อย และ เนินไศลงามตา เป็นเนินดินสลับกับก้อนหินตั้ง

วัดบ้านปาง 

         เป็นวัดซึ่งครูบาศรีวิชัยบวชเรียนเป็นวัดแรกภายในบริเวณวัดนอกจากจะร่มรื่นด้วยต้นไม้น้อยใหญ่ มีโบสถ์วิหารสวยงาม และยังมีพิพิธภัณฑ์อัฐบริขารครูบาเจ้าศรีวิชัย ซึ่งเก็บของใช้ส่วนตัวของท่านไว้อย่างครบถ้วน

วัดพระธาตุห้าดวง 

         สันนิษฐานว่าเป็นบริเวณเวียงเก่าลี้ เพราะมีซากกำแพงและคูเมืองตั้งเป็นแถว วัดนี้เป็นที่ตั้งของหมู่เจดีย์ 5 องค์

อุทยานแห่งชาติแม่ปิง 

         พื้นที่บางส่วนเป็นลำน้ำปิงซึ่งยาวประมาณ 140 กิโลเมตร และสองฝั่งแม่น้ำเป็นเกาะแก่ง หน้าผา หินงอก หินย้อย

ข้อมูลที่พัก